Emocje są częścią ludzkiej natury. Zostały w nas wbudowane i ich przeżywanie nie jest niczym złym. To reakcja naszego organizmu, który informuje, że coś się dzieje. Kiedy umiemy nazwać emocje i wiemy dlaczego się pojawiają w danej sytuacji, łatwiej nam sobie z nimi radzić.

Strach jako emocję odczuwamy, kiedy coś co aktualnie występuje realnie nam zagraża. W sytuacji epidemii koronowiurusa strach jest jak najbardziej uzasadniony, gdyż wirus bezpośrednio zagraża naszemu zdrowiu. Lęk to nieprzyjemne uczucie, pojawiające się kiedy spodziewamy się, że może wystąpić jakieś zagrożenie. Jednak może prowadzić do tego, że nagle obawiamy się wszystkiego, nawet rzeczy które powszechnie uznawane są za niezagrażające. W momencie, kiedy w otoczeniu pojawia się jakieś niebezpieczeństwo nasza świadomość zawęża się, a uwagę koncentrujemy na tym problemie. Pojawia się tendencja do tworzenia negatywnych scenariuszy. Coś na czym nam zależy jest zagrożone, dlatego zaczynamy odczuwać stres.

Czy stres to coś złego?

Odczuwanie strachu, stresu w czasie epidemii jest czymś zupełnie naturalnym. Nadmierny stres jest oczywiście szkodliwy i jeżeli jest długotrwały niesie za sobą wiele negatywnych skutków, a nawet chorób. Może też negatywnie wpływać na nasze relacje z najbliższymi, zwiększać nerwowość i napędzać kłótnie. Kiedy stres wywołany epidemią potraktujemy jako wyzwanie, to może nas to zmotywować do podjęcia wysiłku, by przestrzegać ogólnych zaleceń (większej dbałości o higienę rąk, pozostawania w domu). Radzić sobie ze stresem możemy również poprzez reakcję wspierania. Umożliwia to ochronę nas samych i naszych bliskich. Mechanizm ten pomaga przekształcić strach i stres w nadzieję, odwagę i pomoc innym np. poprzez zrobienie zakupów osobie starszej, czy zadzwonienie i rozmowa z kimś kto jest w kwarantannie.

Jak poznać, że przeżywamy lęk?

Lęk może pojawiać się w formie różnych symptomów zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej. Kiedy lepiej poznamy co się z nami dzieje łatwiej nam będzie zapanować nad lękiem. Objawy fizyczne lęku – bóle (np. głowy, brzucha, mięśni), zawroty głowy, nudności, biegunka, dreszcze, napięcie mięśni,  przyśpieszone bicie serca, pocenie się, zmęczenie problemy ze snem. Objawy psychiczne lęku – niepokój, nerwowość, zamartwianie się, rozdrażnienie, problemy z koncentracją uwagi i pamięcią, nawracające myśli (np. o chorobie, śmierci).

Jak uchronić się przed lękiem związanym z epidemią?

• Stosuj się do zaleceń – potraktuj zagrożenie epidemiologiczne zadaniowo, zachowanie środków profilaktycznych zmniejszy też poczucie lęku/
• Ogranicz informacje – w telewizji, Internecie czy radiu koronowirus jest teraz tematem numer jeden. Wystarczy, że będzie się sprawdzało bieżące wydarzenia dwa razy dziennie. Ważne też by wybierać rzetelne źródła informacji.
• Rozmawiaj  z bliskimi – ograniczanie osobistych kontaktów z innymi osobami jest ważne, ale w obecnych czasach do rozmów możemy wykorzystać telefon czy Internet. Pamiętaj jednak by porozmawiać na różne tematy i zostawić na chwile koronawirusa.
• Kontroluj myśli – kiedy zauważysz, że zaczynasz zbytnio skupiać się na temacie zachorowania, odwróć swoje myśli, zajmij umysł czymś pozytywnym, nie daj się katastroficznym wizjom oraz przejmuj się tym co się jeszcze nie wydarzyło i na co nie masz wpływu.
• Zrelaksuj się – wykorzystaj czas na wykonywanie ulubionych czynności, możesz nauczyć się też czegoś nowego, dobre jest także uprawianie sportu.

Joanna Kiszka – psycholog
Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Górnie

Bibliografia
E. Cwalina, M. Stokwisz "Zaraz stanie się coś strasznego. Pierwsza pomoc dla osób zmagających się z OCD i ich rodzin" Łódzka Fundacja Psychoterapii i Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia"
M. Kotlińska – Antczak "Psychopatologia" w: M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska „Psychiatria. Podręcznik dla Studentów medycyny”, Wydawnictwo Lekarskie PCWL, Warszawa 2011
Centrum Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej "Jak poradzić sobie z lękiem w czasie epidemii…" www.cpppb.pl