Dziś obchodzimy 73. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. O godz. 17:00, syreny alarmowe w Boguchwale oraz całym kraju symbolicznie oznajmią, że pamiętamy i oddajemy hołd wszystkim uczestnikom i ofiarom Powstania.

Po pięciu latach okupacyjnego terroru i walki podziemnej, 1 sierpnia 1944 roku o godz. 17:00, jednostki Armii Krajowej zaatakowały niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy. W Godzinie "W" do walki przystąpiło ok. 30 tys. żołnierzy Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Słabo uzbrojeni powstańcy podjęli walkę z 20-tysięcznym garnizonem niemieckim, posiadającym jednostki pancerne, artylerię i lotnictwo. Do akcji powstańczej spontanicznie przyłączyła się ludność cywilna, udzielając walczącym pomocy w budowaniu barykad i umocnień. Straty w ludziach 1 sierpnia wyniosły 2 tys. żołnierzy po stronie polskiej i 500 żołnierzy po stronie niemieckiej. Na ulicach pojawiają się biało-czerwone flagi, z ulicznych głośników rozlegają się polskie komunikaty. Zaczyna funkcjonować prasa i poczta. Od pierwszych dni funkcjonują struktury administracji cywilnej, publikowane są kolejne zarządzenia. Warszawa ma znów swego prezydenta, a na niewielkim skrawku Polski ponownie działają w pełni legalne polskie władze.

Brak uzbrojenia zmusza powstańców do jego produkcji. Wytwarzają własne granaty, miny, pistolety, a nawet pojazdy bojowe. Wszyscy walczą z obowiązkową biało-czerwono opaską na ramieniu. W Powstaniu obok Polaków walczą ochotniczo przedstawiciele wielu narodowości. Najliczniejszą grupą są Żydzi. Powstańcy-obcokrajowcy to przeważnie zbiegowie z obozów jenieckich, ale także osoby, które los wcześniej związał z Warszawą. Walczą Słowacy, Gruzini, Ormianie, Azerowie, Czesi, Ukraińcy, Francuzi, Węgrzy, Belgowie, Holendrzy, Grecy, Anglicy, Włosi, a także Rumun i Australijczyk. W Powstaniu Warszawskim powszechnie uczestniczą także dzieci. Chłopcy i dziewczęta pomagają przy budowie barykad, wspierają służby sanitarne i aprowizacyjne, są łącznikami walczących oddziałów, kolporterami powstańczej prasy, kurierami poczty. Nie ustępują odwagą dorosłym. Butelkami z benzyną atakują niemieckie czołgi. Wielu młodocianych żołnierzy ginie w walce lub zastrzelonych przez niemieckich strzelców wyborowych.

W końcu września 1944 roku nie ma już żadnej nadziei na pomoc dla walczącej Warszawy. 2 października w Ożarowie podpisany zostaje układ o zaprzestaniu działań wojennych. Żołnierze AK zostają wywiezieni do obozów jenieckich. Ludność cywilna przechodzi przez obóz przejściowy w Pruszkowie. Część warszawiaków zostaje wywieziona do Niemiec na roboty. Niemcy, łamiąc postanowienia aktu kapitulacyjnego, planowo niszczą Warszawę. Burzą większość zabytków, pomników, szkół, kościołów i bibliotek. Spaleniu ulegają archiwa i dzieła sztuki.

W Powstaniu ginie przeszło 18 tys. powstańców i 180 tys. cywilów. Klęska Powstania jest klęską polskich dążeń niepodległościowych, przekreślonych ostatecznie postanowieniami konferencji w Jałcie. Zniszczenie Warszawy, największego potencjalnie ośrodka oporu przeciw nowej okupacji, ułatwia narzucenie komunistycznego systemu władzy oraz sowietyzację polskiego społeczeństwa.

źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego, www.1944.pl